Από όσο θυμάται τον εαυτό της αυγουλάκι μαζί με τις αδερφές
της κάτω από το φύλλο του γέρου πλατάνου χαιρόταν την δροσιά του χωριού της
μέσα στο κατακαλόκαιρο και την όμορφη θέα που πρόσφεραν οι κεραμοσκεπές των
παραδοσιακών διώροφων και τριώροφων σαχνισινιών σε διαφορετικά χρώματα. Ο γέρος
πλάτανος κοντά στα 800 χρόνια -είχε χάσει το λογαριασμό- ήξερε να τους
ψιθυρίζει πολλές ιστορίες αγάπης , έρωτα
και πάθους μιας και ρίζωσε εκεί ψηλά στο περιβόλι της Παναγίας όπου συχνάζανε
στα κρυφά τα ζευγαράκια.
Αργότερα στην εφηβεία της ακόμα περνώντας ώρες σκαρφαλωμένη
κυρίως από την πράσινη μεριά του δέντρου είχε την ευκαιρία να ακούσει με τα
ίδια της τα αφτιά κρυφούς αναστεναγμούς και όνειρα που τα παίρνε ο άνεμος και
τα γυρόφερνε ανάμεσα από τα κλαδιά για τόσο όσο κρατάει μονάχα ένα βράδυ.
Και ενόσω σουλατσάριζε
απ’ άκρη σε άκρη το γέρικο δέντρο με το μισό ροζιασμένο του κορμό ξερό και το
υπόλοιπο πράσινο ,δε σταματούσε να ονειρεύεται τη στιγμή που θα ενηλικιωθεί και
θα μπορέσει να ανοίξει τα φτερά της να φύγει μακριά του και να γνωρίσει
ολόκληρο το χωριό της Αγιάσου ακόμα και αυτόν που δεν μπορούσε να αντικρίσει από μακριά αφού ήταν έτσι χτενισμένο ώστε να μην μπορούν να το δουν μήτε οι
πειρατές μήτε οι Τούρκοι καταπατητές.
Από την άλλη ο γέρο πλάτανος θεωρούσε τον εαυτό του στο άνθος της ηλικίας του μιας και τα δέντρα της σειρά του φημίζονται για την
αιωνοβιοτητα τους . Μάλλον ξεμωράθηκε άκουγε η Δήμητρα να σχολιάζουν οι άλλες
κάμπιες . « Δεν κοιτά τα χάλια του, που η μια του μεριά ξεράθηκε και κοντεύει να πέσει
…περνιέται για νέος και όμορφος τρομάρα του!»
Όμως όμορφος ήταν στα αλήθεια παρά τα εκατοντάδες χρόνια του
.Οι επιφανειακές του ρίζες είχαν φτάσει ως κάτω στην πλατεία Δημαρχείου. Από εκεί περνούσαν όλοι οι επισκέπτες που θέλανε ή να
προσκυνήσουν την γνωστή εκκλησία της Παναγίας Αγία Σιών, ή να θαυμάσουν την τοπική διάλεκτο
μαζί και τη λαϊκή παράδοση της Αγιάσου που οι κάτοικοι με περισσή φροντίδα
κρατούν και φυλάσσουν εδώ και χρόνια.
Φημισμένα είναι τα πήλινά της αφού την πηλοπλαστική ως τέχνη την έφεραν οι παππούδες όταν ήρθαν πρόσφυγες από το
Τσανάκ Καλέ. Τα ξυλόγλυπτα αλλά και αναλώσιμα
όπως γλυκά του κουταλιού με φρούτα που παράγονται στους κήπους και τα περιβόλια
τους. Αρέσει πολύ το παραδοσιακό γλύκισμα ο χαλβάς ή πταρέλια όπως τα λένε. Ο
πλάτανος ήξερε από αυτά που άκουγε χρόνια τώρα μέχρι και πως τον παρασκευάζουν.
Είναι πολύ νόστιμο γλυκό παρόλου που δεν περιέχει ούτε γάλα, ούτε αυγό, αλλά
ούτε λάδι. Βασικό συστατικό των χαλβαδόπταρων είναι το σιρόπι από χαλβαδόξυλο,
το λεγόμενο τσουγένι που φυτρώνει μονάχα στην Τουρκία, στη Ρωσία και στο
Αφγανιστάν. Το ίδιο το σιρόπι οι κάτοικοι το χρησιμοποιούσαν ως γιατρικό.
Είχε δει ο πλάτανος θαύματα να κάνει
το καταστάλαγμα του σιροπιού
ιδιαίτερα σε περιπτώσεις εγκαυμάτων.
Καμάρωνε για χρόνια το πλατάνι που άνοιγε τον κορμό του και
το φάρδυνε τόσο ώστε να φτιάξουν οι Αγιασώτες μια όμορφη ξύλινη εξέδρα στη βάση
του. Τα καλοκαιρινά Σαββατόβραδα έπαιρνε θέση η κομπανία που με παραδοσιακές
μουσικές διασκέδαζε τους χωριανούς. Τα πλατιά φύλλα του θρόιζαν στο άκουσμα του σαντουριού .Αλλά και όταν σκάλωναν παιδιά
είτε για να αράξουν μετά από ζωηρό παιχνίδι είτε για να κρυφτούν ο
Πλάτανος χαμογελούσε στη θύμησή τους. Ακόμα ηχούν στα αφτιά του οι γάργαρες
φωνές τους που μπλέκονταν με αυτές των φτερωτών επισκεπτών του, κελαρυστές όπως
βγαίνουν από τα παγιαυλέλια , τις μικρές παραδοσιακές λαλήτσες που όταν τις γεμίζεις
με νερό βγάζουν ήχο που μοιάζει με κελάηδισμα πουλιού που σου χαϊδεύει τα αφτιά. Και όταν κάποτε βάζανε τραπέζι εκεί
για να τιμήσουν κάποιον επίτιμο επισκέπτη του χωριού ο πλάτανος θα έχει να το λέει
για τότε που του έκανε την τιμή ο Βενιζέλος .
Και η Δήμητρα έχοντας περάσει ολόκληρη τη ζωή της επάνω του
δεν έβλεπε την ώρα και τη στιγμή που θα τα καταφέρει επιτέλους να δει από
κοντά αυτό το υπέρωχο χωριό στο οποίο
είχε την τιμή να γεννηθεί και για το οποίο ήταν όλες οι ιστορίες που είχε
ακούσει κι ας ήξερε πως αυτό μπορεί να συμβεί μοναχά προς το τέλος της ζωής της!
Και όταν επιτέλους τα κατάφερε να βγει από το κουκούλι της
και να ξεδιπλώσει τα ολόλευκα φτερά της με τις ροζουλί και μοβ πιτσιλιές και τα άνοιξε να στεγνώσουν στην
πρωινή αυγούλα ήταν τέτοια η χαρά της
που άρχισε να πετά χωρίς δοκιμές , να στροβιλίζεται και να γελά, να νιώθει τόση ευτυχία όση ποτέ
της άλλοτε δεν ένιωσε, που απομακρύνθηκε
από τον τόπο που μεγάλωσε χωρίς καν να πει
αντίο στον πλάτανο που την
καμάρωνε.Και αφού πέταξε για αρκετές ώρες
ανάμεσα από τα καλντερίμια με τις γυαλιστερές πέτρες σε ανηφοριές και κατηφοριές
και κατέβηκε να ακούσει της μελωδίες του γλυκού σαντουριού και μαγεμένη έκατσε να ξεκουραστεί στα φύλλα ενός μυρωδάτου
βασιλικού στην είσοδο μιας ξύλινης πόρτας.
Εκεί κάτω από την παχιά σκιά των φύλλων της γλυτσίνιας ένα
λευκό πανί από το ανοιγμένο παραθύρι κυμάτισε προς τα έξω. Της Δήμητρας της φάνηκε
σαν να ήθελε να δραπετεύσει μα κάτι το κράταγε γερά .Άνοιξε τα φτερά της και με
μια κίνηση βρέθηκε ανάμεσα στην κουρτίνα που λες κι εκείνη τη στιγμή κατάλαβε
την παρουσία της και σταμάτησε να προσπαθεί .Η Δήμητρα πέταξε κοντά της και
χωρίς να το καταλάβει βρέθηκε στο εσωτερικό ενός Αγιασώτικου σπιτιού. Πέταξε προς
τα πάνω καθώς περιεργαζόταν το χώρο ώσπου τρόμαξε από έναν ήχο που της φάνηκε
σαν χλιμίντρισμα. Κάθισε να σταθεί πάνω
σε στασίδι γκαζόλαμπας και να αφουγκραστεί τον ήχο. Μήπως και τον
φαντάστηκε γιατί μέσα σε εκείνη την καμαρούλα το χε λίγο δύσκολο να μένει
άλογο. Και τότε τα είδε μέσα από την στιγμιαία λάμψη του τζαμιού της βιτρίνας δυο
αλογέλια φτερωτά πάνω σε πήλινο κουμάρι στήσανε καβγά και χλιμιντρίζανε. Το αλογάκι που ήταν χαμηλά γκρίνιαζε που ήταν αναγκασμένο εδώ και 100 περίπου χρόνια
να κουβαλά στο σβέρκο του το άλογο της κορυφής. Εκείνο πια καμάρωνε και
έλεγε με έπαρση πως ήταν το πιο περίτεχνα φτιαγμένο αφού ο τεχνίτης πηλοπλάστης
το δημιούργησε μετά από μια αποτυχημένη
δοκιμή στο πρώτο. Η Δήμητρα φτερούγισε πιο κοντά στη βιτρίνα και όταν την
αντιλήφθηκαν τα δυο άλογα κοκάλωσαν . Όμως ο χρόνος
περνούσε και η Δήμητρα δεν ήθελε να ξοδέψει και άλλο από τον πολύτιμο χρόνο της
για ένα τσανακαλιώτικο κουμάρι που δεν
εκτιμούσε την αξί του. Χαιρέτησε με μια χορευτική κίνηση τα αλογέλια και βγήκε
από το παραθύρι.
Ο Δρόμος της την έβγαλε ανάμεσα από τα καφενεδάκια ευθεία
στην εκκλησία με την εικόνα της Παναγίας , έργο του Ευαγγελιστή Λουκά . Επιτέλους
θα μπορούσε να δει και να θαυμάσει από κοντά αυτό που χιλιάδες κόσμο έβλεπε κάθε χρόνο
να συρρέει τις πρώτες δεκαπέντε μέρες του Αυγούστου . Οι προσκυνητές έρχονταν απ' τη Μυτιλήνη και από τ' άλλα χωριά του
νησιού με τα πόδια, διανύοντας δεκάδες χιλιομέτρων. Είχαν όμως την ευκαιρία να
απολαύσουν μια υπέροχη διαδρομή και την ομορφιά της αυγουστιάτικης νύχτας! Φτερούγισε
ανάμεσα στις μαρμάρινες κολώνες και στάθηκε πάνω από το εικόνισμα. Ρίγη
συγκίνησης σκίρτησαν την πεταλουδένια της καρδιά . Η Δήμητρα χαμήλωσε και
άγγιξε με ευλάβεια την εικόνα στην επιγραφή «ΜΗΤΗΡ ΘΕΟΥ ΑΓΙΑ ΣΙΩΝ». Θυμήθηκε
τον Πλάτανο να διηγείται με τον ιδιαίτερο τρόπο του από πού πήρε το όνομά του το χωριό της Αγιάσου.
Οι πιστοί που πήγαιναν για προσκύνημα έλεγαν: «Πάμε στην Αγία Σιών» ή με
σύντμηση «πάμε στην Aγιά Σων» .
Καθώς οι ώρες βάραιναν τα φτερά της σε χαμηλές πτήσεις
βρέθηκε στο μονοπάτι των περιπατητών για την κορυφή του Ολύμπου.
Είχε ακούσει ότι ήταν το πιο ψηλό βουνό του νησιού, αλλά ήξερε
πως δε θα προλάβαινε να ανέβει ως επάνω. Εκεί που με δυσκολία και λίγο άτσαλα
πετούσε χαμηλά ένα όμορφο ροζ λουλούδι εμφανίστηκε μπροστά της και με όση δύναμη είχε γραπώθηκε από αυτό που φάνηκε να μετακινείτε.
Όταν σταθεροποιήθηκε κατάλαβε πώς άλλο
δεν ήταν από ένδυμα ανθρώπου που έκανε
τη βόλτα του στα καλντερίμια της Αγιάσου. Πιάστηκε λοιπόν όσο πιο γερά μπορούσε
και βήμα το βήμα έφτασε μπροστά στο μουσείο παραδοσιακών επαγγελμάτων και είδε
τα εκθέματα και τις τόσο όμορφα στημένες ιστορίες μέσα από τις βιτρίνες.
Και όσο μιλούσαν οι άνθρωποι τόσο η Δήμητρα έβλεπε και άκουγε
και ήταν τόσο ευτυχισμένη που
μπορούσε να γυρίζει μέσα στο χωριό και να μαθαίνει χωρίς
να κουράζει τα ήδη καταπονημένα της φτερά της.
Και όταν σε κάποια στιγμή ένα παιδάκι την πρόσεξε φοβήθηκε
ότι θα την πιάσουν για να τη διώξουν αλλά για καλή της τύχη αυτοί μόνο τη θαύμασαν
χωρίς να αγγίξουν τα ευαίσθητα φτερά της
και καμιά προσπάθεια δεν έκαναν για να την απομακρύνουν. Έτσι η Δήμητρα έκανε
μια μεγάλη βόλτα μαζί τους και απόλαυσε με ευγνωμοσύνη τις τελευταίες της
στιγμές.
Μόλις κατάλαβε ότι
βρέθηκε σε γνώριμο μέρος άνοιξε τα φτερά
της με όση δύναμη της απέμεινε και ανέβηκε τόσο όσο να φτάσει τα πρώτα κλαδιά
του πλατανιού της, που είχε τη μια μεριά ξερή και την άλλη πράσινη. Και όταν
ακούμπησε το κλαδί με το μάγουλο είδε από ψηλά το ροζ λουλούδι να κατεβαίνει τα σκαλοπάτια και ένα μικρό
χεράκι να τη χαιρετά .Και έτσι ευτυχισμένη με
τη χαρά που είχε γεννηθεί σε ένα τόσο ευλογημένο μέρος με τόσες ομορφιές έκλεισε τα μάτια της και αποκοιμήθηκε στο πράσινο κλαδάκι με τα περισσότερα φύλλα. Και σώπασαν τα τζιτζίκια
για να την αφήσουν να ξεκουραστεί και σταμάτησε ο αγέρας για αν μην την ανησυχήσει. Και ο γέρο
πλάτανος μουρμούρισε ένα νανούρισμα έχοντας τα μάτια πάνω της μην τύχει και της
συμβεί κάτι . Περίμενε με υπομονή να
ανοίξει τα ματάκια της και να του πει όλα
όσα είδε και άκουσε.
Ευχαριστώ θερμά τις Χριστίνα και Μυρσίνη Σαμοθρακή για τις πληροφορίες και το πλούσιο υλικό από το χωριό τους που μου διέθεσαν!!!
Ξεκινάμε από το σιρόπι.
